Paluch sztywny jest zwyrodnieniowym zapaleniem stawów, które powoduje ból i sztywność w stawie, w którym duży palec łączy się ze stopą.
Może to nastąpić w wyniku nadużywania stawu lub po urazie. Leczenie obejmuje noszenie odpowiedniego obuwia, fizjoterapię lub wybrany zabieg chirurgiczny. Ponieważ paluch sztywny jest stanem postępującym, to znaczy że z czasem pogarsza się, ruch palca zmniejsza się wraz z upływem czasu, powodując bolesność chodzenia, a nawet stania. Ból i sztywność mogą się nasilić przy zimnej, wilgotnej pogodzie, a staw może zostać spuchnięty i zaogniony. Guz lub ostroga często rozwija się na górze stopy i utrudnia noszenie butów oraz chodzenie. Paluch sztywny jest drugim najczęstszym zaburzeniem dużego palca u stóp, po palucha koślawym nazywanym halluksem. Dolegliwość ta występuje najczęściej u aktywnych fizycznie osób w wieku od 30 do 60 lat. Nie ma jednej przyczyny powodującej paluch sztywny. Może rozwinąć się z powodu nadużywania stawu, na przykład u pracowników, którzy muszą pochylać się i kucać lub u sportowców, którzy wywierają duży nacisk na staw. Może wystąpić po urazie, takim jak uderzenie w palec u nogi lub zwichnięcie stawu.
U niektórych osób paluch sztywny występuje w rodzinie genetycznie i wynika z dziedziczenia rodzaju stopy lub sposobu chodzenia, który może prowadzić do tego stanu.
Choroba zwyrodnieniowa stawów i choroby zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów lub dna moczanowa, są innymi możliwymi przyczynami palucha sztywnego. Lekarz ortopeda może zdiagnozować paluch sztywny, badając zakres ruchu stawu oraz jak daleko palec u nogi może się zgiąć w górę i w dół. Zdjęcie rentgenowskie może pokazać, czy występują jakiekolwiek nieprawidłowości w rozwoju kości lub ostrogi kostnej. Wczesne leczenie palucha sztywnego zwykle obejmuje zaprzestanie noszenia butów na obcasach i z wąskimi noskami, unikanie wyginania palca w górę, umieszczenie wkładek w bucie, aby ograniczyć ruch dużego palca. Można również przyjmować niesteroidowe leki przeciwzapalne w celu złagodzenia bólu i zmniejszenia obrzęku dużego palca stopy. Jeśli ból i sztywność utrzymują się, może być konieczna operacja chirurgiczna.